Τον περασμένο Ιούλιο έγινε μία πολύ σημαντική αλλαγή στην «επίβλεψη»
των οικονομικών της χώρας, η οποία δεν απασχόλησε ιδιαίτερα τον ελληνικό
τύπο. Με αυτή την αλλαγή διορίστηκε ένας νέος «τσάρος» της ελληνικής
οικονομίας, ο οποίος θα έχει μεγάλο, αν όχι τον κύριο, λόγο σε
μελλοντικές αποφάσεις, και πρώτα απ’ όλα σε ότι αφορά την αναμενόμενη
ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και την άρση των capital controls.
Η επιβολή των capital controls τον περασμένο Ιούνιο δικαιολογημένα
δημιούργησε αισθήματα ανασφάλειας και αβεβαιότητας στην πλειονότητα του
ελληνικού λαού. Όμως μία γενική άρση των ελέγχων, αν και θα διευκόλυνε
τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, θα επιδείνωνε σημαντικά την
οικονομική κατάσταση της χώρας. Κυρίως διότι όταν η χώρα πάσχει
διαχρονικά από διαρροή καταθέσεων και μαύρου χρήματος στο εξωτερικό, και
οι προβλέψεις για την οικονομία της είναι αρνητικές, δεν χρειάζονται
γνώσεις οικονομολογίας για να γίνουν αντιληπτές οι επιπτώσεις μιας
γενικής άρσης των ελέγχων. Όταν έχουν φύγει 118 δις. ευρώ από τις
τράπεζες την περίοδο 2008-2015, μία άρση των capital controls θα μειώσει
ακόμη περισσότερο τις σημερινές καταθέσεις στις τράπεζες, το συνολικό
ποσό των οποίων είναι παρόμοιο με αυτό που έφυγε τα τελευταία 7 χρόνια.
Οι επιπτώσεις της άρσης των ελέγχων εξαρτώνται από τέσσερις αλληλοσυνδεόμενους παράγοντες: την ημερομηνία της άρσης (πριν ή μετά την 1η Ιανουαρίου 2016), του τρόπου με τον οποίο θα γίνει (μερική ή γενική), τη μέθοδο της αναμενόμενης ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και τέλος ποιοι θα διαμορφώσουν τις σχετικές αποφάσεις (η κυβέρνηση ή οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι).
Όπως επισήμανε πρόσφατα η κ. Λούκα Κατσέλη, πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, η άρση των capital controls αναμένεται προς το τέλος του 2015/αρχές του 2016, εφόσον έχει ολοκληρωθεί η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Αν η ανακεφαλαιοποίηση γίνει το 2016, λόγω της νέας κοινοτικής νομοθεσίας θα συνοδεύεται από bail-in, δηλαδή από κούρεμα ομολόγων, μετοχών και ίσως των καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ.
Τα πρόσφατα μηνύματα του EuroWorkingGroup υπαινίσσονται ακριβώς αυτό: εάν η κυβέρνηση δεν υιοθετήσει τα προαπαιτούμενα μέτρα, η ανακεφαλαιοποίηση μπορεί να καθυστερήσει μέχρι το 2016, δηλαδή όταν το κούρεμα θα συμπεριλαμβάνεται στα διαθέσιμα «εργαλεία». Όπως έχει ήδη σχολιαστεί, η πώληση των ελληνικών συστημικών τραπεζών φαίνεται εκ των πραγμάτων ως ένας από τους στόχους της τρόικας, ο οποίος θα μπορούσε να επιτευχθεί ευκολότερα με ένα κούρεμα το 2016.
Αν, στην καλύτερη περίπτωση, η ανακεφαλαιοποίηση γίνει χωρίς κανένα κούρεμα, και εφαρμοστεί μία γενική άρση των capital controls πριν το τέλος του 2015, η ρευστότητα λόγω της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών δεν θα φτάσει απαραίτητα στην αγορά και ιδίως στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Διότι εφόσον δεν υπάρχουν ασφαλείς ενδείξεις για οικονομική σταθερότητα στον εγγύς ορίζοντα, είναι πολύ αισιόδοξο να αναμένεται ότι θα διοχετευθεί η ρευστότητα στην πραγματική οικονομία και σε επενδύσεις.
Ταυτόχρονα, μια γενική άρση των capital controls μάλλον θα αναζωπύρωνε την εκροή καταθέσεων. Ενώ αντίθετα, μία μερική και στοχευμένη άρση των ελέγχων που θα περιλάμβανε εξυπηρέτηση των εμπορικών συναλλαγών, κάποια αύξηση του ορίου ανάληψης, και θα απέκλειε το ενδεχόμενο να ανοίξουν οι ασκοί του Αιόλου με αδικαιολόγητες μεταφορές καταθέσεων στο εξωτερικό, θα διευκόλυνε τους πολίτες και τις επιχειρήσεις ενώ παράλληλα θα αποτελούσε τροχοπέδη για τις διαρροές.
Όμως το βασικότερο θέμα είναι ποιοι θα διαμορφώσουν τις σχετικές αποφάσεις και την πολιτική που θα ακολουθηθεί. Σαν να μην έφταναν οι παρεμβάσεις της τρόικας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημιούργησε τον περασμένο Ιούλιο την Υπηρεσία Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων (Structural Reform Support Service), επικεφαλής της οποίας είναι ο Ολλανδός Μάαρτεν Φέρβει (Maarten Verwey). Θεωρητικά, η Υπηρεσία παρέχει τεχνική βοήθεια σε κράτη-μέλη της ΕΕ σε θέματα μεταρρυθμίσεων, αλλά στην πράξη έχει τόσο πρωτοφανείς εξουσίες, ώστε να έχει κανονιστικό ρόλο στη διακυβέρνηση μιας χώρας, όπως πρόσφατα σχολίασε ο Guardian.
Ο κ. Φέρβει έχει δείξει τα διαπιστευτήριά του στο παρελθόν. Ήταν ένας από τους σχεδιαστές της νομισματικής ένωσης και είχε επίσης σημαντικό ρόλο στη «διάσωση» της Κύπρου και την σχετική αναδιάρθρωση των τραπεζών της και το συνδεόμενο κούρεμα καταθέσεων, μετοχών και ομολόγων. Έχει δείξει πως πιστεύει ακράδαντα ότι η κεντρική τράπεζα μίας χώρας (και συνεπώς η ΕΚΤ, της οποίας κάθε κεντρική τράπεζα αποτελεί στην πράξη παράρτημα) πρέπει να έχει την αποκλειστική ευθύνη για τη διευθέτηση των τραπεζικών και συναφών υποθέσεων. Με άλλα λόγια, ο Φέρβει είναι ένα «σκληρό καρύδι», αντάξιος συνεχιστής της παράδοσης που ξεκίνησε ο Σόιμπλε.
Συνεπώς δεν πρέπει να υπάρχουν μεγάλες προσδοκίες σχετικά με την έκβαση του σημερινού Eurogroup. Το πρόγραμμα της συνεδρίας αναφέρει ότι ο Έλληνας υπουργός οικονομικών θα ενημερώσει το Eurogroup για τις πολιτικές προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης. Μεταφρασμένο στη γλώσσα της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας, αυτό μάλλον σημαίνει ότι ο υπουργός θα ενημερωθεί για τις προτεραιότητες των δανειστών.
Μιχάλης Γιαννεσκής
Πηγή: tvxs.gr
Οι επιπτώσεις της άρσης των ελέγχων εξαρτώνται από τέσσερις αλληλοσυνδεόμενους παράγοντες: την ημερομηνία της άρσης (πριν ή μετά την 1η Ιανουαρίου 2016), του τρόπου με τον οποίο θα γίνει (μερική ή γενική), τη μέθοδο της αναμενόμενης ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και τέλος ποιοι θα διαμορφώσουν τις σχετικές αποφάσεις (η κυβέρνηση ή οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι).
Όπως επισήμανε πρόσφατα η κ. Λούκα Κατσέλη, πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, η άρση των capital controls αναμένεται προς το τέλος του 2015/αρχές του 2016, εφόσον έχει ολοκληρωθεί η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Αν η ανακεφαλαιοποίηση γίνει το 2016, λόγω της νέας κοινοτικής νομοθεσίας θα συνοδεύεται από bail-in, δηλαδή από κούρεμα ομολόγων, μετοχών και ίσως των καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ.
Τα πρόσφατα μηνύματα του EuroWorkingGroup υπαινίσσονται ακριβώς αυτό: εάν η κυβέρνηση δεν υιοθετήσει τα προαπαιτούμενα μέτρα, η ανακεφαλαιοποίηση μπορεί να καθυστερήσει μέχρι το 2016, δηλαδή όταν το κούρεμα θα συμπεριλαμβάνεται στα διαθέσιμα «εργαλεία». Όπως έχει ήδη σχολιαστεί, η πώληση των ελληνικών συστημικών τραπεζών φαίνεται εκ των πραγμάτων ως ένας από τους στόχους της τρόικας, ο οποίος θα μπορούσε να επιτευχθεί ευκολότερα με ένα κούρεμα το 2016.
Αν, στην καλύτερη περίπτωση, η ανακεφαλαιοποίηση γίνει χωρίς κανένα κούρεμα, και εφαρμοστεί μία γενική άρση των capital controls πριν το τέλος του 2015, η ρευστότητα λόγω της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών δεν θα φτάσει απαραίτητα στην αγορά και ιδίως στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Διότι εφόσον δεν υπάρχουν ασφαλείς ενδείξεις για οικονομική σταθερότητα στον εγγύς ορίζοντα, είναι πολύ αισιόδοξο να αναμένεται ότι θα διοχετευθεί η ρευστότητα στην πραγματική οικονομία και σε επενδύσεις.
Ταυτόχρονα, μια γενική άρση των capital controls μάλλον θα αναζωπύρωνε την εκροή καταθέσεων. Ενώ αντίθετα, μία μερική και στοχευμένη άρση των ελέγχων που θα περιλάμβανε εξυπηρέτηση των εμπορικών συναλλαγών, κάποια αύξηση του ορίου ανάληψης, και θα απέκλειε το ενδεχόμενο να ανοίξουν οι ασκοί του Αιόλου με αδικαιολόγητες μεταφορές καταθέσεων στο εξωτερικό, θα διευκόλυνε τους πολίτες και τις επιχειρήσεις ενώ παράλληλα θα αποτελούσε τροχοπέδη για τις διαρροές.
Όμως το βασικότερο θέμα είναι ποιοι θα διαμορφώσουν τις σχετικές αποφάσεις και την πολιτική που θα ακολουθηθεί. Σαν να μην έφταναν οι παρεμβάσεις της τρόικας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημιούργησε τον περασμένο Ιούλιο την Υπηρεσία Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων (Structural Reform Support Service), επικεφαλής της οποίας είναι ο Ολλανδός Μάαρτεν Φέρβει (Maarten Verwey). Θεωρητικά, η Υπηρεσία παρέχει τεχνική βοήθεια σε κράτη-μέλη της ΕΕ σε θέματα μεταρρυθμίσεων, αλλά στην πράξη έχει τόσο πρωτοφανείς εξουσίες, ώστε να έχει κανονιστικό ρόλο στη διακυβέρνηση μιας χώρας, όπως πρόσφατα σχολίασε ο Guardian.
Ο κ. Φέρβει έχει δείξει τα διαπιστευτήριά του στο παρελθόν. Ήταν ένας από τους σχεδιαστές της νομισματικής ένωσης και είχε επίσης σημαντικό ρόλο στη «διάσωση» της Κύπρου και την σχετική αναδιάρθρωση των τραπεζών της και το συνδεόμενο κούρεμα καταθέσεων, μετοχών και ομολόγων. Έχει δείξει πως πιστεύει ακράδαντα ότι η κεντρική τράπεζα μίας χώρας (και συνεπώς η ΕΚΤ, της οποίας κάθε κεντρική τράπεζα αποτελεί στην πράξη παράρτημα) πρέπει να έχει την αποκλειστική ευθύνη για τη διευθέτηση των τραπεζικών και συναφών υποθέσεων. Με άλλα λόγια, ο Φέρβει είναι ένα «σκληρό καρύδι», αντάξιος συνεχιστής της παράδοσης που ξεκίνησε ο Σόιμπλε.
Συνεπώς δεν πρέπει να υπάρχουν μεγάλες προσδοκίες σχετικά με την έκβαση του σημερινού Eurogroup. Το πρόγραμμα της συνεδρίας αναφέρει ότι ο Έλληνας υπουργός οικονομικών θα ενημερώσει το Eurogroup για τις πολιτικές προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης. Μεταφρασμένο στη γλώσσα της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας, αυτό μάλλον σημαίνει ότι ο υπουργός θα ενημερωθεί για τις προτεραιότητες των δανειστών.
Μιχάλης Γιαννεσκής
Πηγή: tvxs.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου