Τράπεζες οι οποίες δέχονται
κεφάλαια που φυγαδεύονται από χώρες αφήνοντάς τες στο χείλος της
χρεοκοπίας. Διεθνείς οργανισμοί που επιβάλλουν όρους οι οποίοι προκαλούν
βαθιές ανθρωπιστικές κρίσεις. Αμφιλεγόμενα hedge funds που
αποσταθεροποιούν το χρέος μιας κυρίαρχης χώρας. Επιχειρήσεις που στο
κυνήγι του κέρδους καταστρέφουν πληθυσμούς και φυσικό περιβάλλον.
Αυτές και άλλες πολλές ολέθριες πρακτικές που έχουν τραγικές
συνέπειες για τους λαούς του κόσμου θέλει να εντάξει στην έννοια των
εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας ομάδα νομικών διεθνούς κύρους με
επικεφαλής τους πρώην δικαστές Μπαλτασάρ Γκαρθόν της Ισπανίας και Ραούλ
Σαφαρόνι της Αργεντινής.
Απώτερος στόχος τους είναι να μπορούν αυτά τα εγκλήματα να
εκδικάζονται στη βάση της αρχής της οικουμενικής δικαιοδοσίας ώστε να
πάψουν οι υπαίτιοι να χαίρουν ασυλίας και να αρχίσουν να λογοδοτούν.
Αυτήν ακριβώς τη δυνατότητα αλλά και τις περίπλοκες νομικές
προϋποθέσεις που απαιτούνται για να καθίσουν στο εδώλιο του
κατηγορουμένου οι δράστες ανάλογων εγκλημάτων θα διερευνήσει το «Διεθνές
Συνέδριο για την Οικουμενική Δικαιοδοσία τον 21ο αιώνα», που οι δύο
διαπρεπείς νομικοί ανακοίνωσαν πως θα διεξαχθεί στις 8-10 Σεπτεμβρίου
στο Μπουένος Αϊρες.
Στη διάρκειά του, 38 εμπειρογνώμονες από 12 χώρες θα παρουσιάσουν τις
προτάσεις που επεξεργάστηκαν ομάδες εργασίας (από την Ισπανία και την
Ολλανδία ώς τη Νότια Αφρική, το Πουέρτο Ρίκο ή την Παραγουάη) ώστε να
μπορέσει να κατηγοριοποιηθεί σειρά τέτοιων «αδικημάτων» υπό το πρίσμα
των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, δηλαδή ως συστηματική πολιτική ή
δράση που ζημιώνει σοβαρά σημαντικό τμήμα του πληθυσμού και παραβιάζει
μαζικά τα δικαιώματά του.
Η νομοθεσία
Η αρχή της οικουμενικής δικαιοδοσίας επιτρέπει σε οποιοδήποτε κράτος
να διώκει και να τιμωρεί ορισμένα εγκλήματα που στις χώρες όπου
διαπράχθηκαν έμειναν ατιμώρητα (π.χ., πολέμου, κατά της ειρήνης, κατά
της ανθρωπότητας), ανεξαρτήτως του τόπου τέλεσής τους και της
εθνικότητας των αυτουργών ή των θυμάτων, στη βάση της φύσης τους ως
εξαιρετικά επικίνδυνων για το σύνολο της διεθνούς κοινότητας.
«Ο οικονομικός “αφοπλισμός” μιας χώρας σκοτώνει μαζικά, και αυτό
αποτελεί έγκλημα κατά της ανθρωπότητας», εξηγεί ο Σαφαρόνι ενώ ο Γκαρθόν
προσθέτει: «Υπάρχουν οικονομικά κίνητρα πίσω από πολλές γενοκτονίες.
Υπάρχουν εταιρείες που συνεργάζονται, π.χ., με την Μπόκο Χαράμ (στη
Νιγηρία) με αντάλλαγμα να τους επιτρέπουν να συνεχίσουν τις μπίζνες
τους... Δεν είναι δυνατόν να ληστεύουν ατιμώρητα τις φυσικές πηγές του
πλανήτη θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή όχι μόνο των αυτοχθόνων πληθυσμών
αλλά και ολόκληρης της ανθρωπότητας. Οι ανθρωπιστικές και οικονομικές
κρίσεις προκαλούν περισσότερους θανάτους στον κόσμο απ' ό,τι όλες οι
γενοκτονίες που έχουμε καταγράψει».
Οι υποστηρικτές αυτής της πρωτοβουλίας δεν είναι αφελείς. Ξέρουν πως
θα συναντήσουν τεράστια αντίσταση από πανίσχυρες οικονομικές και
πολιτικές δυνάμεις που επωφελούνται από το σημερινό status quo της
ατιμωρησίας, όπως έχει άλλωστε συμβεί έως σήμερα ακόμη και για την
εκδίκαση εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας.
Το παράδειγμα της Ισπανίας είναι εμβληματικό. Χάρη στον Μπαλτασάρ
Γκαρθόν στην Ισπανία εκδικάστηκαν εγκλήματα που έγιναν από τις χούντες
της Αργεντινής και της Χιλής κι έμεναν ατιμώρητα λόγω της αμνηστίας που
είχε δοθεί στους στρατιωτικούς. Αλλά η Ισπανία παρέπεμψε σε δίκη τον
Γκαρθόν το 2010 επειδή τόλμησε να διερευνήσει τις φρικαλεότητες της
δικτατορίας του Φράνκο, που αμνηστεύτηκαν με την μεταπολίτευση. Τώρα,
την εκδίκασή τους έχει αναλάβει βάσει της οικουμενικής δικαιοδοσίας
δικαστήριο της Αργεντινής.
Αλλωστε η χώρα «αναγκάστηκε» δύο φορές να περιορίσει τις προϋποθέσεις
για την εφαρμογή της οικουμενικής δικαιοδοσίας. Το 2009 έπειτα από
διαμαρτυρίες του Ισραήλ, ώστε να μην παραπεμφθούν οι υπεύθυνοι ενός
βομβαρδισμού στη Γάζα. Και το 2014 έπειτα από πιέσεις ΗΠΑ και Κίνας, για
να μην προχωρήσουν δεκάδες υποθέσεις που είχε ανοίξει η ισπανική
Δικαιοσύνη, ανάμεσά τους οι παράνομες πτήσεις της CIA, τα βασανιστήρια
στο Γκουαντάναμο ή η γενοκτονία στο Θιβέτ.
«Το πρόβλημα προκύπτει όταν “αγγίζεις” ισχυρές χώρες σαν τις ΗΠΑ, την
Κίνα ή το Ισραήλ, όπως συνέβη στην Ισπανία. Αλλά σιγά σιγά ανοίγουμε
δρόμο» απαντά ο Γκαρθόν σε όσους μιλούν για ακόμη μία ουτοπία. «Μπορεί
τώρα να μην είναι εύκολο να εφαρμοστεί η αρχή της οικουμενικής
δικαιοδοσίας για τέτοια εγκλήματα, αλλά σε μια δεκαετία αυτή η υπόθεση
θα βρίσκεται στο επίκεντρο της συζήτησης».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου